روشهای برای جمع آوری داده ها و نمونه گیری، تنظیم و تجزیه و تحلیل اطلاعات عددی درباره یک موضوع مشخص که بصورت زیر میباشد.
– طرح نمونه گیری یا آزمایشات: آن دسته از علم آمار را گویند که با جمعآوری اطلاعات یا طرح آزمایشات سروکار دارد.
– آمار توصیفی: آن دسته از علم آمار را گویند که با دستهبندی و تلخیص دادها سروکار دارد.
– آمار استنباطی: آن دسته از علم آمار را گویند که باتجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از دادهها سروکارر دارد.
۱٫ طرح نمونه گیری یا آزمایشات:
نمونه، بخشی از جامعهی تحت بررسی است که با روشی از پیش تعین شده انتخاب میشود که میتوان از این بخش، استنباطهایی درباره کل جامعه انجام داد.
به دلایل زیر از نمونهگیری به جای سرشماری کل جامعه استفاده میشود:
– کاهش هزینه
– افزایش سرعت کار
– بالا بودن توان کار
– بالا بودن میزان درستی کار
– پرهیز از خراب کردن واحدهای جامعه
الف) روش احتمالی:
همه افراد جامعه از شانس مساوی برای انتخاب شدن برخوردارند. این روش جنبه علمی دارد.
همه افراد شانس مساوی ندارند جنبه علمی هم ندارد. در پایاننامه استفاده نمیشود. مانند روش سهمیهبندی، اتفاقی، قضاوتی، هدفدار و غیره.
۱- تصادفی:
۱٫۱ – ساده: تعداد افراد را داریم ولی اطلاعات و مشخصات آنها را نداریم.
۲٫۱ – سیستماتیک: فرض کنید جامعهای به حجم N تحت بررسی باشد و واحدهای جامعه را از ۱ تا N شماره گذاری کنند.
۲- خوشهای: دراین روش، خوشههای جامعه را از ۱ تا N شمارهگذاری و سپس n خوشه را به تصادف انتخاب میکنیم.
۲٫۱-یک مرحلهای: اگر مشخصهی همهی واحدهای موجود در این n خوشه را اندازه بگیریم، دنبالهای از اندازه ها بدست میآید که آن را نمونه گیری خوشهای یک مرحلهای مینامیم.
۲٫۲- دو مرحلهای: اگر از هر n خوشه تعدادی انتخاب کنیم، آن را نمونه گیری خوشهای دو مرحلهای میگویند.
۳- طبقهبندی شده: در نمونه گیری با طبقهبندی، طبقات الزاماً باید همگن باشند، اما چنین الزامی در اینجا نیست.طبقهبندی از نظر جنس، سن، سال، برند و غیره
۱- جدول مورگان: ساده تریین روش استفاده از جدول مورگان است