آزمون فریدمن (Friedman) در spss برای طرح های درون گروهی (نمونه های وابسته) تحلیل آماری مناسب است. آزمون فریدمن تعمیم یافته آزمون ویلکاکسون است و معادل ناپارامتریک آزمون اندازه های مکرّر است. در این آزمون ما یک گروه از افراد یا آزمودنی داریم که در حداقل دو وضعیت یا دو مقطع زمانی مختلف موردسنجش قرار گرفته اند.
این آزمون زمانی بکار می رود که مقیاس اندازه گیری حداقل در سطح مقیاس ترتیبی باشد. این آزمون مشابه کروسکال والیس است، با این شرط که K گروه نمونه جور شده باشند.
پژوهشی با هدف تعیین و رتبه بندی“مهم ترین ویژگی های اساتید دانشگاه“در دانشگاه شیراز انجام شد و در آن از ۱۰۰ دانشجوی دکتری دانشگاه شیراز پرسیده شد که نظر خودشان را در ارتباط با هرکدام از ویژگی های مطرح شده اساتید در پرسشنامه ابراز کنند. از دانشجویان پرسیده شد که تا چه حد به هرکدام از ویژگی های اساتید اهمیت می دهند؟ پنج ویژگی مطرح شده در ارتباط با اساتید عبارتند از: تسلط علمی، اخلاق خوب در روابط با دانشجویان، ظاهر مرتب و آراسته، فن بیان مناسب و رعایت انصاف در نمره دهی. دانشجویان به هرکدام از ویژگی های مطرح شده در قالب طیف ۱۱ گزینه ای (از ۰ تا ۱۰ که نمره بالاتر به معنای اهمیت بیشتر است) نمره دادند.
بر این اساس سوال زیر طرح و آزمون شد:
کدام ویژگی های اساتید اهمیت بالاتری برای دانشجویان دارد؟
با استفاده از آزمون فریدمن سوال مطرح شده را ارزیابی میکنیم.
Analyze —>Nonparametric Tests —>Legacy Dialogs —>K Related Samples
تحلیل آماری نتیجه بدست آمده:
در جدول بعد میانگین و انحراف استاندارد متغیرها ارائه شده است. دامنه میانگین از ۰ تا ۱۰ است.
مقایسه میانگین ویژگی های اساتید نشان می دهد که بالاترین میانگین (۷٫۷۹) متعلق به ویژگی انصاف در نمره دهی و پایین ترین میانگین (۳٫۳۱) متعلق به ویژگی ظاهر آراسته است. جهت بررسی معنی دار بودن تفاوت بین ویژگیهای اساتید و رتبه بندی مهم ترین ویژگی های اساتید از نظر دانشجویان، باید نتایج جدول آخر (Test Statistics) را بررسی کنیم.
Descriptive Statistics | |||||
N | Mean | Std. Deviation | Minimum | Maximum | |
فن بیان | ۱۰۰ | ۴٫۹۹ | ۱٫۸۳ | ۲ | ۹ |
تسلط علمی | ۱۰۰ | ۴٫۴۸ | ۱٫۶۶ | ۲ | ۱۰ |
اخلاق خوب | ۱۰۰ | ۵٫۰۱ | ۱٫۷۹ | ۲ | ۱۰ |
انصاف در نمره دهی | ۱۰۰ | ۷٫۷۹ | ۱٫۵۵ | ۵ | ۱۰ |
ظاهر آراسته | ۱۰۰ | ۳٫۳۱ | ۲٫۰۱ | ۰ | ۸ |
جدول زیر وضعیت رتبه بندی متغیرها (ویژگیهای اساتید) را نشان می دهد.
لازم به ذکر است که میانگین رتبه با میانگین حسابی تفاوت دارد و نحوه محاسبه این دو میانگین متفاوت است.
Ranks | |
Mean Rank | |
فن بیان | ۳ |
تسلط علمی | ۲٫۵۶ |
اخلاق خوب | ۲٫۹۳ |
انصاف در نمره دهی | ۴٫۵۸ |
ظاهر آراسته | ۱٫۹۴ |
Test Statisticsa |
|
N |
۱۰۰ |
Chi-Square |
۱۶۳٫۷۵ |
df |
۴ |
Asymp. Sig. |
۰۰۰٫ |
a. Friedman Test |
از آزمون فریدمن برای رتبه بندی مهم ترین ویژگی های اساتید استفاده شد. آزمون فریدمن نشان داد که اهمیت و رتبه ویژگی های مطرح شده در مورد اساتید با یکدیگر متفاوت است(۰۰۱/. >P، ۴ = df، ۱۶۳٫۷۴= مجذور کای).
مقایسه میانگین رتبه ها نشان میدهد که مهم ترین ویژگی اساتید از نظر دانشجویان به ترتیب ویژگی انصاف در نمره دهی، فن بیان مناسب و اخلاق خوب در روابط با دانشجویان است. میانگین رتبه این ویژگی ها به ترتیب ۴٫۵۸، ۳ و ۲٫۹۳ است(میانگین رتبه همه ویژگیها را در یک جدول گزارش کنید).