در این مقاله سعی داریم تا مفهوم سطح معناداری (sig) یا (p-value) را به شما دانشجویان و محققان گرامی توضیح دهیم. چرا که می توان گفت در تمامی پژوهشهای میدانی این عبارت استفاده می شود.
از آنجا که پژوهشگر نمی تواند تمامی متغیر های نامربوط را کنترل کند سطحی از احتمال خطا را تعیین می کند و نتایج پژوهش خود را با آن احتمال گزارش می نماید. بیشتر پژوهشگران از سطح معنی داری یک صدم و یا پنج صدم در تصمیم گیری برای رد فرضیه ی صفر استفاده می کنند. در بیشتر گزارش های پژوهشی برای گزارش معنی دار بودن تفاوت یا رابطه ی میان متغیرها از سطح معنی داری که معمولا در علوم انسانی ۰/۰۵ است استفاده می شود و با نماد p نمایش داده می شود.
و همچنین به عنوان خطای نوع اول نیز معروف است.
این میزان در تحقیقات علوم انسانی ۰/۰۵ و در علوم پزشکی ۰/۰۱ در نظر گرفته می شود.
اگر نتایج بررسی تفاوت یا رابطه متغیرها کمتر از ۰/۰۵ باشد،
می گوییم احتمال شانسی بودن این تفاوت یا رابطه خیلی کم است و می توان نتیجه گرفت
که تفاوت یا رابطه مورد نظر معنی دار می باشد و در صورتیکه بیشتر از ۰/۰۵ باشد،
پس احتمال شانسی بودن نتیجه زیاد است و رابطه یا تفاوت متغیرها معنی دار نیست.
به عنوان مثال اگر بخواهید عملکرد دو سر مربی فوتبال را مقایسه و سپس از میان آنها یکی را برای تیم انتخاب کنید،
اگر نتایج به دست آمده نشان دهنده سطح معنی داری کمتر از ۰/۰۵ باشد،
می توانید بگویید که تفاوت عملکرد دو مربی مذکور معنی دار و واقعی است
و تصادفی یا شانسی نیست و لذا می توانید در مورد انتخاب از بین دو سرمربی اقدام نمایید.
در حال حاضر بیشتر پژوهشگران به جای محاسبه و تحلیل دادهها با دست، تحلیل های آماری خود را با نرمافزارهای کامپیوتری همچون برنامه SPSS و غیره انجام می دهند. در تحلیل با نرمافزار، کامپیوتر سطح معنی داری (significance) را که در نتایج تحلیل کامپیوتر با (sig) نشان داده میشود به ما می دهد. Sig نشان دهنده میزان خطایی است که در رد فرضیه ی صفر مرتکب میشویم. Sig به P-Value نیز معروف است
و در گزارش های آماری نرم افزار spss به صورت sig.value نمایش داده می شود.
هر قدر مقدار sig کمتر باشد، رد فرضیه صفر راحت تر می شود.
در صورتیکه پژوهشگر سطح معنی داری را ۰/۰۱ گرفته باشد اگر p≤۰/۰۱) sig) کمتر یا مساوی آن باشد فرضیه صفر رد می شود اگر بزرگ تر از آن باشد (p<0/04) رد نمی شود. اگر پژوهشگر آلفای ۰/۰۵ را انتخاب کرده باشد، در صورتیکه p≤۰/۰۵) sig) باشد فرضیه صفر رد و در صورتی که sig بزرگتر باشد (p≤۰/۰۶) رد نمی شود.