SPSS – آشنایی با تحلیل آماری، اصول ابتدایی SPSS

به نرم افزار آموزش SPSS 22 خوش آمدید. SPSS یک نرم افزار بسیار معتبر و قوی در زمینه تحلیلهای آماری است که سالها مورد استفاده قرار گرفته است.

در این بخش مباحث زیر توضیح داده شده است:

اجرای برنامه SPSS
پنجره کاری در SPSS
بررسی منوهای برنامه
میله ابزار
راهنمای SPSS
اجرای راهنما
خواندن اطلاعات یک پرونده
تغییر نحوه نمایش داده ها
تعریف متغیر جدید

در این نرم افزار یک کاربرگ برای ورود داده‌‌ها در اختیار شما قرار می‌گیرد. پس از وارد کردن داده‌ها, فرمانهای مورد نظر خود جهت انجام انواع محاسبات, تبدیلها, رسم نمودارها و تحلیلها را می‌توانید اعمال کنید و سپس نتیجه کار خود را در یک صفحه دیگر مشاهده نمایید. برای ادامه روی دکمه صفحه بعد کلیک کنید.

اکنون برای آشنایی با محیط نرم‌افزار SPSS نیاز به نصب برنامه داریم.

در این قسمت برای راحتی کار برنامه را نصب کرده‌ایم.

برای اجرای برنامه روی دکمه Start کلیک کنید.

منوی فرعی All Programsرا باز کنید.

منوی فرعی IBM SPSS Statistics را باز کنید

روی گزینه IBM SPSS Statistics 22 کلیک کنید

همانگونه که مشاهده می‌کنید برنامه اجراء شده است.

در پنجره باز شده گزینه‌هایی را مشاهده می‌کنید.

در ادامه می‌خواهیم به بررسی محیط این نرم‌افزار بپردازیم

بنابراین بر ر‌‌وی دکمه Cancel کلیک کنید

اولین پنجره کاری در SPSS یک صفحه کار برگ

( Data Editor ) است. در اینجا داده‌هایی که می‌خواهید با SPSS تحلیل و یا محاسبه شوند را وارد می‌کنید.

پس از ایجاد نمودار یا تحلیل, نتایج کارتان در پنجره دیگری بنام صفحه نمایش(Viewer) ظاهر می‌شود.

اکنون به بررسی محیط این نرم افزار می‌پردازیم. صفحه‌ای که مشاهده می‌کنید صفحه کاربرگ است که از آن برای ورود داده‌ها استفاده می‌شود.

قسمتی که با کادر قرمز مشخص شده است منوی اصلی برنامه می‌باشد.

در SPSS تمام فرمانها و عملیات‌های ممکن از طریق منوی اصلی برنامه قابل انجام می‌باشند.

قسمتی که با کادر قرمز مشخص شده است میله ابزار برنامه می‌باشد

که در ادامه به بررسی دکمه‌های موجود در این میله ابزار می‌پردازیم.

اکنون می‌خواهیم منوهای برنامه را مورد بررسی قرار دهیم. روی منوی File کلیک کنید

هدف از فرمانهای منوی File کار با پرونده‌ها می‌باشد.

با استفاده از فرمانهای موجود در این منو میتوانید پرونده‌های جدید ایجاد کنید,

پرونده‌های موجود را باز کنید, پرونده‌ها را با فرمتهای مختلف ذخیره کنید,

عملیات چاپ را انجام دهید و از SPSS خارج شوید.

در این منو هنگام کار با بانکهای اطلاعاتی بزرگ روی شبکه, برای کم کردن زمان خواندن اطلاعات,

می‌توانید با امکان Cache Data یک کپی موقت از بانک اطلاعاتی فعال ایجاد کنید.

خارج از منو کلیک کنید تا بسته شود.

منوی Edit را باز کنید.

از گزینه‌های منوی Edit برای کپی کردن داده‌ها, جابجایی در همان پرونده یا پرونده دیگر استفاده می‌شود.

علاوه بر این از فرمانهای منوی Edit برای جستجوی داده‌ها یا متن, و جایگزینی استفاده می‌شود.

روی منوی View کلیک کنید.

با فرمانهای این منو, آرایش پنجره SPSS را تنظیم می‌کنید.

برای نمایش یا پنهان سازی میله ابزار(Toolbars), خط وضعیت (Statues bar), خطوط زمینه در صفحه کاربرگ (Gridlines), تغییر قلمها (Fonts), و عنوان مقادیر (Value Labels) از فرمانهای این منو استفاده می‌کنیم

روی منوی Data کلیک کنید.

منوی Data دارای فرمانهایی برای کار با متغیرها است.

این منو دارای فرمانهایی برای تعریف و مرتب سازی متغیرها, کار با الگوها,

رفتن به رکورد خاص, ترکیب و جمع کردن پرونده‌ها و وزن‌گذاری رکوردها می‌باشد.

روی منوی Transform کلیک کنید.

از فرمانهای منوی Transform برای محاسبه مقادیر جدید, ایجاد یک سری مقادیر تصادفی,

ضبط مقادیر, جایگزینی مقادیر غایب (Missing Value) و غیره استفاده می‌شود.

منوی Analyze را باز کنید.

در این منو چندین امکان مختلف برای انجام بیشتر روشهای تحلیل داده‌ها وجود دارد.

از محاسبه یک میانگین و انحراف استاندارد تا تجزیه سری‌های زمانی و رگرسیون چند متغیره از طریق فرمانهای این منو قابل اجرا است.

برای مثال اگر بخواهید میانگین رتبه‌ها که استاد شماره ۶ براساس فرم ارزیابی دریافت کرده را با میانگین نمرات متعلق به استاد شماره ۴ مقایسه کنید

باید از گزینه Compare Means استفاده نمایید.

در بخشهای بعدی به بررسی کامل تمامی این تحلیلها می‌‌پردازیم.

روی منوی Direct Marketing کلیک کنید.

گزینه Direct Marketing یا بازریابی مستقیم شامل مجموعه ابزارهایی است

که برای بهبود نتایج حاصل از بازاریابی استفاده می‌شود.

این کار از طریق شناسایی ویژگیهای جمعیت شناختی، خرید کردن

و سایر ویژگی‌های گروه‌های مختلف مصرف کننده و با هدف قرار دادن گروه‌های خاص جهت به حداکثر رساندن میزان پاسخ مثبت انجام می‌شود.

منوی Graphs را باز کنید.

از این منو برای ساخت انواع نمودارها, ویرایش, و زیبا سازی آنها, به اضافه هر کاری که باید بر روی نمودارها انجام شود استفاده می‌شود.

نمودارهای قابل ساخت در SPSS میله‌ای, خطی, دایره‌ای و چندین نوع دیگر می‌باشد

که در بخشهای بعدی به بررسی آنها می‌پردازیم.

منوی Utilities را باز کنید.

در این منو امکاناتی برای جستجوی اطلاعات درباره متغیرها

و پرونده‌ها و همچنین تعریف و استفاده از سری متغیرها وجود دارد.

روی منوی Add-ons کلیک کنید.

در این منو امکاناتی برای جستجوی اطلاعات درباره متغیرها

و پرونده‌ها و همچنین تعریف و استفاده از سری متغیرها وجود دارد.

روی منوی Window کلیک کنید.

فرمانهای موجود در این منو برای انتخاب پنجره فعال

و یا کوچک کردن صفحه کاربرگ و نمایش استفاده می‌شود.

منوی Help را باز کنید.

از طریق این منو انواع راهنمایی‌ها برای کار با SPSS ارائه شده است.

در نقطه ای خارج از منو کلیک کنیدتا این منو بسته شود.

در ادامه به بررسی میله ابزار و خط وضعیت در نرم افزار SPSS می‌پردازیم. میله ابزار در SPSS دارای یک سری دکمه می‌باشد که به‌جای انتخاب فرمانها از منو می‌توانید از این دکمه‌ها جهت سریعتر انتخاب کردن دستورات استفاده کنید. در SPSS صفحات مختلف دارای میله ابزارهای خاص خود می‌باشند.

یکی دیگر از ابزارهای مفیدی که در نرم افزار SPSS مورد استفاده قرار می‌گیرد خط وضعیت است.

در خط وضعیت با استفاده از یک پیغام فعالیت جاری برنامه نشان داده می‌شود. برای مثال اکنون پیغام
SPSS processor is ready به معنای آماده بودن پردازشگر برنامه نشان داده شده است. پیغامهای دیگری نیز در خط وضعیت نمایش داده می‌شود که در بخشهای بعدی با آنها آشنا می‌شوید.
اکنون می‌خواهیم به بررسی راهنمای SPSS بپردازیم. توسط راهنمای SPSS در هر مرحله از کار که باشید می‌توانید از آن استفاده کنید. در SPSS با چندین روش می‌توانید از راهنمای برنامه استفاده کنید. ساده‌ترین راه استفاده از کلید F1 یا منوی Help است. روی منوی Help کلیک کنید.
روی گزینه Topics کلیک کنید.

مشاهده می‌کنید که پنجره Help باز شده است.

این صفحه دارای چهار برگه برای جستجوی مطالب می‌باشد. در برگه Contents سرفصلهای راهنما نمایش داده شده است و کاربر می‌تواند برحسب نیاز خود از قسمتهای مختلف آن استفاده کند. روی برگه Index کلیک کنید.

مشاهده می‌کنید که می‌توانید در جعبه متن موجود در این صفحه عنوان مورد نیاز خود را تایپ نمایید تا به مطلب مورد نظر خود دستیابی پیدا کنید. روی برگه Search کلیک کنید.

در این قسمت می‌توانید عبارت مورد نظر خود را وارد نمایید تا در تمامی مطالب موجود در این راهنما، عبارت وارد شده توسط شما جستجو شود و عناوینی که شامل این عبارت می‌باشند نمایش داده شوند. روی برگه Bookmarks کلیک کنید.

در این قسمت می‌توانید عناوین و گزینه های دلخواه خود را که به توضیحاتش بیشتر احتیاج داریم اضافه کنید تا دفعات بعد به راحتی بتوانید از آن استفاده کنید. روی دکمه Close کلیک کنید.

اکنون می‌خواهیم یک پرونده از قبل ایجاد شده را باز کنیم. برای این کار روی دکمه Open File کلیک کنید.
روی میله لغزان کلیک کنید.

روی فایل Teacher Scale Results.sav دابل کلیک کنید.

همانطور که مشاهده می‌کنید داده‌های موجود در این فایل نمایش داده شده است.

در برنامه SPSS می‌توانید ظاهر محیط کار را بصورت دلخواه تعیین کنید. برای مثال بصورت پیش فرض داده‌ها با قلم Arial و اندازه ۱۰ نمایش داده شده‌اند. برای تغییر قلم منوی View را باز کنید.
روی گزینه Fonts کلیک کنید.

در این قسمت می‌توانید نوع و اندازه قلم را برای نمایش داده‌ها تغییر دهید. اکنون برای اینکه تغییری در نوع قلم ایجاد نشود، روی دکمه Cancel کلیک کنید.

در پرونده Teacher Scale پنج پارامتر برای ارزیابی استادها وارد شده است. اکنون می‌خواهیم یک متغیر جدید, از طریق محاسبه میانگین نمرات داده شده به هر پارامتر موجود, ایجاد کنیم. منوی Transform را باز کنید.

روی گزینه compute Variable… کلیک کنید.

در جعبه متن Target Variable باید نام متغیر مورد نظر خود را وارد نماییم. عبارت average را تایپ کنید.
برای افزودن پرانتز به صفحه روی دکمه () کلیک کنید.

در لیست مشخص شده روی گزینه teacher1 کلیک کنید تا این متغیر انتخاب شود.

روی دکمه مشخص شده کلیک کنید، تا این گزینه به لیست Numeric Expression افزوده شود.
روی دکمه + کلیک کنید.

روی گزینه teacher2 دابل کلیک کنید تا این متغیر به لیست Numeric Expression وارد شود. توجه کنید که زمانی که بر روی یک متغیر دابل کلیک می‌کنید آن متغیر به لیستNumeric Expression منتقل میگردد.

همانگونه که مشاهده می‌کنید تمامی گزینه‌ها را برای جمع کردن به لیست اضافه کرده‌ایم. اکنون برای محاسبه میانگین این پنج گزینه باید آنها را بر ۵ تقسیم کنیم, برای این کار روی دکمه / کلیک کنید.

روی دکمه عدد ۵ کلیک کنید.
روی دکمه OK کلیک کنید.

مشاهده می‌کنید که ستون دیگری با نام average به صفحه برنامه افزوده شده است که در این ستون میانگین ۵ ستون داده قبل نمایش داده شده است. پس یک متغیر جدید با نام average تعریف کرده‌‌ایم که مقدار میانگین داده‌ها را در خود ذخیره می‌کند. تا اینجا با برخی امکانات نرم افزار SPSS آشنا شدید. در بخشهای بعدی روش کار با داده‌ها و متغیرها و نحوه ویرایش آنها را بررسی می‌کنیم.
شما اکنون در پایان این بخش قرار دارید

برای بهره گیری از خدمات ما در زمینه تحلیل آماری پایان نامه و مقاله کافی است با ایمیل، شماره تماس یا آدرس ما در تلگرام ارتباط برقرارکنید و یا اینجا کلیک کنید.